رمانی که تن به سانسور نمی دهد؛ «کلنل» جایزه ادبی سوییس را برد
ادامه از صفحه یک
جایزه بین‌المللی «میخالسکی» با 50 هزار فرانک جایزه نقدی همراه است که سالانه به برترین اثر ادبی یک نویسنده تعلق می‌گیرد. علاوه‌بر این، از پنج نویسنده برگزیده برای یک اقامت سه ماهه در کوه‌های آلپ دعوت می‌شود. این جایزه آثار ادبیات داستانی و غیرداستانی از نویسندگان سراسر جهان را شامل می‌شود و زبان اصلی اثر مهم نیست.
رقیبان دولتآبادی برای کسب این جایزه عبارت بودند از: «سرجی گروژینسکی» (عقاب و اژدها)، «استیو سم سندربرگ» (امپراطور دروغ‌ها)، «رابرت مک‌فارلین» (راه‌های قدیمی) و «اودای پراکاش» (دیوارهای دهلی).
محمود دولتآبادی رمان «زوال کلنل» را در سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۴ به نگارش در آورده و درطول دو دهه بعد بارها در آن بازنگری کرده است. کلنل، برخلاف اغلب آثار محمود دولتآبادی، که در روستا اتفاق می‌افتد، یک رمان شهری است و درونمایه محوری آن نیز آن ذهنیت آسیبدیده و آزاردیده مردی است که در اثر حوادث تاریخی زندگیاش نابود شده است. این رمان داستان یک سرهنگ وطندوست ارتش است که پنج فرزند دارد و هر پنج فرزندش در جریان انقلاب ایران به یک حزب و یک گروه سیاسی میپیوندند، از انقلاب آسیب میبینند و پدر را داغدار می‌کنند. برخی این اثر را نشانه و نمادی از تاریخ معاصر ایران، بعد از شهریور ۱۳۲۰ دانسته‌اند. داستان در ۲۸ ساعت اتفاق می‌افتد و از نظر تاریخی به سال‌های اول انقلاب نظر دارد.
دولتآبادی پس از آماده کردن رمان آن را به نشر چشمه، ناشر آثارش، تحویل داد و نشر چشمه نیز در سال ۱۳۸۷ برای گرفتن مجوز نشر این رمان اقدام کرد. تقریبا در همین ایام کتاب توسط بهمن نیرومند به زبان آلمانی ترجمه شد و ناشر سوییسی نیز تصمیم به انتشار آن گرفت. دولتآبادی در ابتدا امیدوار بود که زوال کلنل همزمان در ایران و خارج از کشور منتشر شود اما این آرزو محقق نشد، چرا‌که در ایران کتاب گرفتار ممیزی شده بود و با وجود تلاش ناشر و نویسنده برای رسیدن به یک توافق دو جانبه با وزارت ارشاد، این مساله به سرانجامی نرسید. وی در این باره می‌گوید: «پیش از اینکه من اجازه بدهم این اثر در سوییس به زبان آلمانی چاپ شود، آن را از طرف نشر چشمه به وزارت ارشاد ارایه دادم.
امیدوار بودم که همزمان یا حتی قبل از انتشار این کتاب در اروپا به زبان فارسی چاپ شود. ولی متاسفانه این طور نشد و این کتاب تا حدود یک سال و نیم بدون جواب ماند تا سرانجام با حدود ۶۱ مورد اصلاحات به من برگردانده شد.
من روی موارد اصلاحی، به رغم میل خودم و ساختار کتاب و برای اینکه حسن نیت خود را نشان داده باشم، مقداری کار کردم ولی نتیجه، باز هم منفی بود زیرا این کتاب را با بیست و یک مورد ایراد تازه به من برگرداندند».دولتآبادی درباره انتشار کتاب در خارج از کشور، پیش از انتشار آن در ایران، گفته است: «بدیهی است که ناشر سوییسی نمی‌توانست کار خود را بخواباند تا این کتاب در ایران مجوز بگیرد.»
انتشار کتاب به زبان آلمانی با اقبالی نسبی روبهرو بود و مخصوصا در مطبوعات آلمانی‌زبان نقد‌های مختلفی درباره آن نوشته شد که اغلب موضعی تایید‌آمیز داشتند. توفیق زوال کلنل با وجود عدم انتشار آن در ایران و به بازار فرستاده شدن ترجمه آلمانی آن بدان جا رسید که به عنوان نامزد دریافت جایزه بوکر آسیایی انتخاب شد. این موفقیتها توجهات به زوال کلنل را بیشتر و متاسفانه حساسیت محافل داخلی را نسبت به موفقترین کتاب دولتآبادی در عرصه جهانی بیشتر کرد. اما جالب اینکه پس از انتشار کتاب در خارج از کشور و موفقیت‌های جهانی آن، به جای اینکه متولیان ارشاد را از این موفقیت خوشحال کند و قدمی در رفع مشکل آن بردارند، با اظهار‌نظرهایی عجیب گره مشکلات آن را کورتر کردند.
این درحالی بود که ناشر و نویسنده برای حل مشکل کتاب نسخهای از آن را برای بهمن دری، معاون فرهنگی وزارت ارشاد برده بودند تا شخصا آن را خوانده و درباره‌اش اعلام نظر کند، کاری که برای اثری در این سطح بسیار منطقی به نظر میرسد (چرا که خوب یا بد لااقل در این چند ساله کتابی مهمتر از این اثر در ایران منتشر نشده).
زوال کلنل در سال‌جاری میلادی توسط تام پتردال به زبان انگلیسی ترجمه شد، اما باوجود ترجمه این اثر به دو زبان خارجی هنوز خوانندگان فارسی‌زبان آن در انتظارند.
به بهانه برنده شدن رمان کلنل: برای دیده شدن کتاب‌هایمان کاری کنیم
در درجه اول به آقای دولتآبادی برای کسب این جایزه تبریک می‌گویم. اینکه سانسور چقدر می‌تواند در موفقیت‌های این چنینی موثر باشد را دقیقا نمی‌دانم. چیزی که مهم است این است که باید مسیری باشد که کتاب‌ها چاپ و ترجمه شوند و به بازار بین‌المللی راه پیدا کنند و در نهایت خوانده شوند که اگر چنین مسیری وجود نداشته باشد، طبعا کتاب هم دیده نمی‌شود.
آنچه که می‌توانم درباره سانسور بگویم این است که من با ممیزی به هر شکلی و در هر جای دنیا مخالفم.
اما نمی‌توان تقصیر را یکسره به گردن ممیزی انداخت و گفت با وجود سانسور هیچ چیزی نمی‌شود نوشت. ممیزی به طور کلی شامل چند کلمه خاص و موضوعاتی خاص است.
اما در حال حاضر وقتی کلمه سانسور را بر زبان می‌آوریم مثل این است که قادر به نوشتن هیچ چیزی نیستیم. اگر یک نگاه کلی به کتاب‌های بزرگ دنیا بیندازیم و لیست‌های 100 کتاب برتر دنیا که منتشر می‌شوند و باید پیش از مرگ آنها را بخوانیم، ببینیم، درمی‌یابیم که بسیاری از اینها نه موضوع و نه عبارات چندانی دارند که شامل موارد سانسوری باشند. کجای جنگ و صلح تولستوی سانسوری است؟ آنا کارنینا؟ صد سال تنهایی؟
در اینکه دستگاه ممیزی یک دستگاه خرج‌بر، انرژی‌بر و بیهوده است، جای هیچ شک و تردیدی وجود ندارد.
اما نمی‌شود گفت که من نمی‌توانم شاهکار خلق کنم چون سانسور وجود دارد و دست و پای ما را بسته است. به نظرم اینها بهانه است و همانطور که گفتم بسیاری از شاهکارهای ادبی جهان را هم می‌شود چاپ کرد بدون آنکه دچار موارد سانسوری شوند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
فعالیت در «فیس بوک» بررسی می‌شود
ایرنا- علی جنتی در حاشیه مراسم بزرگداشت والده محمدعلی نجفی رییس سازمان میر‌اث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در محل مسجد نور گفت: مهلتی که برای توقیف روزنامه «هم‌میهن» صادر شده بود به پایان رسیده و انتشار این روزنامه مشکلی ندارد.
رییس شورای فرهنگ عمومی کشور با بیان اینکه حتی پیش‌شماره نخست این روزنامه منتشر و به دکه‌های روزنامه‌فروشی راه پیدا کرده بود، افزود: دلیل اینکه چرا جلو انتشار این روزنامه گرفته شده هنوز برای ما مشخص نیست.
جنتی درباره بحث برداشته شدن قید غیرقانونی و رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی از جمله «فیسبوک» گفت: بحث اینکه آیا محتوای «فیسبوک» جزو مصادیق مجرمانه محسوب می‌شود یا خیر، قابل بررسی است و تاکنون در کمیته‌ای که مصادیق محتوای مجرمانه را تعیین می‌کنند جلسه‌ای در این مورد نداشته‌ایم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: تا زمانی که در جلسه این کمیته شرکت نکنیم نمی‌توان حکم قاطعی درباره تعلق یا عدم تعلق این شبکه اجتماعی به حوزه مصادیق مجرمانه صادر کرد.
جنتی با بیان آنکه نظر شخصی من این است که «فیسبوک» جزو مصادیق محتوای مجرمانه نیست، گفت: در این شبکه اجتماعی کسانی هستند که با یکدیگر ارتباط دارند و بسیاری از ارتباطات آن سالم است.
وی ادامه داد: خود من در فیسبوک عضو هستم و به عنوان مثال کسانی که از خارج یا داخل کشور با من مرتبط هستند، بحث‌هایشان طی این روزها فقط پیرامون محرم و عاشورا بوده است و در این میان آنها با رعایت شان فرهنگی و احترام اشخاص تنها به تبادل آرای خود پرداخته‌اند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: اگر کمیته مصادیق مجرمانه تشکیل جلسه دهد به طور قطع در این جسله مسایل مربوط به «فیس بوک» و سایر شبکه‌های اجتماعی مطرح خواهد شد و خروجی آن جلسه نیز از طریق مطبوعات و رسانه‌های فراگیر و جمعی اطلاع‌‌رسانی می‌شود.
پرکارترین بازیگران جشنواره فیلم فجر32 چه کسانی هستند؟ فارس- از بین همه فیلم‌هایی که به طور قطع یا به احتمال زیاد به سی و دومین جشنواره فیلم فجر می‌آیند، بابک حمیدیان با شش فیلم و هنگامه قاضیانی با پنج فیلم سینمایی پررنگ‌ترین حضور را دارند و پس از آن بیشترین عناوین به صابر ابر، ساره بیات، شقایق فراهانی و محمدرضا فروتن هر کدام با چهار فیلم اختصاص دارد.
همچنین حمید فرخ‌نژاد بهترین بازیگر مرد جشنواره سیویکم امسال تاکنون در سه فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخته و هانیه توسلی بهترین بازیگر زن جشنواره سیویکم نیز که این روزها در حال بازی در مجموعه «شاهگوش» داود میرباقری است تنها در فیلم «مردن به وقت شهریور» به کارگردانی هاتف علیمردانی بازی کرده است.
شهاب حسینی، رضا عطاران، مریلا زارعی، فرهاد اصلانی و همایون ارشادی نیز از جمله بازیگران مطرحی هستند که در سه فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
بابک حمیدیان در فیلم‌های با دیگران (ناصر ضمیری)، ساکن طبقه وسط (شهاب حسینی)، چ (ابراهیم حاتمی‌کیا)، به تهران خوش آمدید (رضا سبحانی)، رستاخیز (احمدرضا درویش) و آشغال‌های دوست داشتنی(محسن امیریوسفی) ایفای نقش کرده است.
هنگامه قاضیانی با فیلم‌های زندگی مشترک آقای محمودی و بانو (روح‌الله حجازی)، ساکن طبقه وسط (شهاب حسینی)، با دیگران (ناصر ضمیری)، به تهران خوش آمدید (رضا سبحانی) و ما همه گناهکاریم (حامد امرایی) به جشنواره سی و دوم می‌آید.
صابر ابر با چهار فیلم ارسال یک آگهی تسلیت برای روزنامه (ابراهیم ابراهیمیان)، همه چیز برای فروش (امیرحسین ثقفی)، خواب زده‌ها (فریدون جیرانی) و آشغال‌های دوست داشتنی (محسن امیریوسفی) در جشنواره خواهد بود.
ساره بیات نیز در چهار فیلم خواب زده‌ها (فریدون جیرانی)، ساکن طبقه وسط (شهاب حسینی)، فصل فراموشی فریبا (عباس رافعی) و محمد(ص) (مجید مجیدی) نقش آفرینی کرده است.
محمدرضا فروتن بازیگر دیگری است که در چهار فیلم از فیلم‌های جشنواره فجر پیش رو بازی کرده است؛ فیلم‌های متروپول (مسعود کیمیایی)، سایه روشن (فرزاد موتمن)، دلتنگی‌های عاشقانه (رضا اعظمیان) و طبقه حساس (کمال تبریزی).
شقایق فراهانی نیز در فهرست چهار فیلمی‌های این جشنواره قرار دارد؛ با فیلم‌های خواب زده‌ها (فریدون جیرانی)، سایه روشن (فرزاد موتمن)، به تهران خوش آمدید (رضا سبحانی) و رستاخیز (احمدرضا درویش).
همایون ارشادی، مریلا زارعی، حمید فرخ‌نژاد، فرهاد اصلانی، دانیال عبادی، پوریا پورسرخ، رضا عطاران و شهاب حسینی در جشنواره سی و دوم هر کدام در سه فیلم ایفای نقش کرده‌اند. نازنین بیاتی، بهنوش بختیاری، پانته‌آ بهرام، الهام کردا، نگار جواهریان، نیکی کریمی، مهدی پاکدل، پرویز پرستویی، بهرام رادان، گوهر خیراندیش، آتیلا پسیانی، پولاد کیمیایی، مهناز افشار، سعید راد، هدیه تهرانی، پیمان قاسم‌خانی و اکبر عبدی نیز هر کدام با دو فیلم به جشنواره فجر سی و دوم می‌آیند.
عیادت رییس سازمان سینمایی‌از کشاورز و مشایخی
ایرنا- حجت‌الله ایوبی، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رییس سازمان سینمایی به عیادت محمدعلی کشاورز و جمشید مشایخی، از بازیگران پیشکسوت سینما رفت.در پی وصول خبر بروز کسالت برای استادان بازیگری سینمای ایران- «محمدعلی کشاورز» و «جمشید مشایخی»- حجت‌الله ایوبی، رییس سازمان سینمایی با حضور در منزل این دو هنرمند سینمای ایران ضمن عیادت از آخرین وضعیت جسمانی آنها اطلاع حاصل کرد.در عین حال، ایوبی در گفت‌و‌گوی تلفنی با هما روستا و عزت‌الله انتظامی نیز از آخرین وضعیت جسمانی این دو بازیگر با سابقه سینمای کشورمان مطلع شد و آمادگی سازمان سینمایی را برای پیگیری وضعیت آنان اعلام کرد.
فیلم مستند مسعود کیمیایی ساخته شد
ایسنا- آرش سنجابی از ساخت فیلم مستند مسعود کیمیایی خبر داد. این مستند‌ساز گفت: فیلم «کمان تیرخورده» مستندی 120 دقیقه‌ای درباره زندگی، آثار سینمایی و ادبی مسعود کیمیایی است. در این مستند تهمینه میلانی، اسحاق خانزادی، احمد طالبی‌نژاد، سعید عقیقی، محمد یعقوبی، محمدعلی سجادی، جمشید مشایخی، پوری بنایی و جواد طوسی حضور دارند.
او افزود: فیلم‌های خیلی زیادی درباره کیمیایی ساخته شده است اما با تهیه‌کننده کار سعی کردیم کاری کاملا متفاوت را درباره این سینما‌گر بسازیم. در این فیلم همه چیز درباره کیمیایی، سینما، ایدئولوژی و آثار ادبیات داستانی او مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
به گفته سنجابی، در این فیلم همچنین به منتقدهای این کارگردان مجال حضور داده شده و تریبون در اختیار‌شان قرار گرفته است. همچنین برش‌هایی از فیلم‌های کیمیایی در کنار گفت‌وگوها ارایه شده است. او هم به اندازه دیگر چهره‌های حاضر در فیلم مجال صحبت کردن داشته است.
این کارگردان معتقد است: فیلم تحلیلی خوبی درباره این کارگردان از آب درآمده و به پرسش‌های تکرارشونده درباره مسعود کیمیایی به وضوح پرداخته می‌شود.همچنین سعید اردهالی، تهیه‌کننده اثر و رضا یزدانی در این فیلم حضور دارند.
«گذشته» در میان شانس داران جایزه گلدن گلوب
ایسنا- بنابر اعلام وب‌سایت سینمای اروپا فیلم «گذشته» ساخته اصغر فرهادی یکی از شانس‌های اصلی نامزدی جوایز گلدن گلوب معرفی شد. به فاصله کمتر از یک ماه تا اعلام نامزدهای جوایز گلدن گلوب، وب‌سایت «Cine Europe» فهرستی متشکل از 58 فیلم پرامید را منتشر کرد که اتحادیه مطبوعات خارجی هالیوود نگاه ویژه‌ای برای نامزد کردن آنها دارد.
فیلم «گذشته»، نماینده سینمای ایران در جوایز اسکار، که در جشنواره کن اکران جهانی شد و جایزه بهترین بازیگر زن و فیل معنوی را گرفت، یکی از شانس‌های نامزدی جایزه گلدن گلوب معرفی شده است.
از دیگر شانس‌های اصلی می‌توان از «آبی گرم‌ترین رنگ است» (برنده نخل طلای کن) ساخته «عبدالطیف کشیش» و «زیبایی بزرگ» ساخته «پائولو سورنتینو» نام برد. نامزدهای هفتادویکمین دوره جوایز گلدن گلوب روز 12 دسامبر (21 آذر) اعلام خواهد شد و مراسم سالانه اعطای جوایز نیز 12 ژانویه 2014 (22 دی) برگزار می‌شود.
اصغر فرهادی پیش از این در سال 2012 با فیلم «جدایی نادر از سیمین» توانست جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم خارجی را کسب کند.
انتشار دو آلبوم عاشورایی در یک بسته فرهنگی
مهر- همزمان با فرارسیدن ماه محرم و عزاداری حسینی دو آلبوم موسیقی «خورشید» و «سلام اولسون» در قالب یک بسته فرهنگی روانه بازار موسیقی شد.
آلبوم موسیقی «سلام اولسون» تازه‌ترین اثر موسیقایی ویژه محرم به زبان آذری است که به خوانندگی شهروز حبیبی و موسیقی و تنظیم امید حسینی و محسن جلیلی توسط موسسه هنر و ادبیات هلال منتشر شده است. این مجموعه در قالب یک لوح فشرده و شامل 12 قطعه موسیقایی به زبان آذری است. عبدالله بحرالعلومی، سعید بحر العلومی دکلمه، تبسم سمیعی آوا و‌هارپ، مجید مظاهری کمانچه و کمانچه آلتو، سید آرمان دکه‌ای تنبور، امین قباد عود و همخوان، بهروز قهاری دف، دمام، کوزه، مصطفی شایان فرد ویلن آلتو، مهدی جوان‌بخت ویولن، امید حسینی پیانو، سازهای الکترونیک، سینا نصرتی سه تار، محسن جلیلی نی، بالابان، یسنای، ترومپت و همخوان به عنوان گروه اجرایی در این آلبوم حضور دارند.
همزمان با انتشار این آلبوم ویژه محرم، آلبوم «خورشید» به خوانندگی امیرحسین مدرس و دکلمه امین تارخ که سال گذشته توسط موسسه فرهنگی هنری خورشید هشتم منتشر شده بود مجددا روانه بازار موسیقی شده است. این آلبوم شامل هشت قطعه قدیمی و جدید از نوحه‌های تهران در شان و منزلت سیدالشهداست که علاوه بر خوانندگی امیرحسین مدرس، امین تاریخ نیز سه قطعه از اشعار عاشورایی را دکلمه کرده است.
آقای پوآرو پس از 25 سال خداحافظی کرد
مهر- دیوید سوشه بازیگر انگلیسی که بیش از 25 سال است در مجموعه‌های تلویزیونی نقش کارآگاه هرکول پوآرو را ایفا می‌کند، پس از تولید آخرین قسمت از این مجموعه و کشف اسرار آخرین پرونده روی صفحه تلویزیون با این شخصیت خداحافظی کرد.
در این آخرین پرونده، کارآگاه بلژیکی سالخورده برای جلوگیری از وقوع یک قتل دیگر از دوست دیرین خود کاپیتان هیستینگ خواهد خواست که به «استایلز کورت» محل تحقیقات در اولین پرونده‌ای که مشترکا روی آن کار می‌کردند، برگردد.از سال 1989 که دیوید سوشه در اولین قسمت از مجموعه تلویزیونی کارآگاه پوآرو ظاهر شد زمانه تغییر کرده است اما این بازیگر 67 ساله معتقد است که بینندگان هنوز هم به یک چنین مجموعه‌ای تلویزیونی آرامی که در فضای دهه‌های گذشته اتفاق می‌افتد، علاقه‌مند هستند.
وی می‌گوید: محصولات نمایشی پلیسی کاملا تغییر کرده‌اند، فضای آنها بسیار تیره و مملو از خشونت‌اند. ولی این دنیایی نیست که آگاتا کریستی خلق کرده بود و اینکه شخصیت کارآگاه پوآرو هنوز هم محبوب است نشان می‌دهد که مردم در این نوع از داستان‌ها به این همه خشونت و خون نیاز ندارند.
با این همه او قصد ندارد در مجموعه‌های تلویزیونی که ممکن است در آینده در مورد این کارآگاه بلژیکی ساخته شود نقش این شخصیت را ایفا کند. در این 25 سال او در تمام داستان‌هایی که آگاتا کریستی حول این شخصیت نوشته، بازی کرده است.