با اکبر رادی در یک صبح زمستانی: شب روی سنگفرش خیس
اکبر رادی 10 مهرماه 1318 در رشت به دنیا آمد. او در میان شش خواهر و برادر، فرزند سوم خانواده بود.
ورشکستگی پدر که صاحب یک کارخانه کوچک قندریزی بود باعث شد تا اکبر رادی همراه با خانواده راهی تهران شود. او که چهار سال نخست تحصیلات ابتدایی را در دبستان عضدی رشت گذرانده بود در تهران به مدرسه صائب رفت و دوره متوسطه را هم در دبیرستان فرانسوی رازی در سال 1338 به پایان رساند.
رادی که دانش‌آموخته رشته علوم اجتماعی از دانشگاه تهران بود پس از گذراندن دوره تربیت‌معلم در سال 1341، حرفه آموزگاری را پیشه کرد.
او تدریس را از کلاس سوم در دبستان بامشاد و کلاس ششم در مدرسه شهرام در جنوب شهر تهران آغاز کرد و در مدت 32 سال به آموزش ادبیات در دبیرستان، ادبیات نمایشی، نمایش‌نویسی در دانشگاه تهران و دانشگاه هنر پرداخت.
اکبر رادی در سال 1341، نمایشنامه «روزنه آبی» را با هزینه شخصی منتشر کرد و در سال 1342، دومین نمایشنامه او «افول» از طرف گروه ادبی طرفه منتشر شد و نام اکبر رادی بر سر زبان‌ها افتاد.
اکبر رادی پیش از نگارش نمایشنامه «روزنه آبی» در سال 1338 که سه سال بعد منتشر شد، داستانی به نام «موش مرده» نوشت که در سال 1335 در روزنامه کیهان به چاپ رسید.
پس از «افول»، اکبر رادی نمایشنامه‌های «محاق»، «مسافران»، «مرگ در پاییز»، «از پشت شیشه‌ها»، «ارثیه ایرانی» و «صیادان» را در دهه 40 خورشیدی منتشر کرد.
بخش کوتاهی از نمایشنامه «مرگ در پاییز» را با هم می‌خوانیم، صحنه‌ای که قهرمان داستان، میرزاجان، به قول ابی، یکی دیگر از شخصیت‌های ماجرا برای خودش رجزخوانی می‌کند.
«اتفاقا پارسال همین وقتا بود، یه شب من و نقره با کامیون کوبیدیم واسه پهلوی. به حساب رفته بودیم و همچی خودمو درس کرده بودم، اون شب می‌خواستی ببینی... کولاک کردم. از خودم خیلی خوشم آمد. همه‌ش جفت بالا، همه‌ش شیش و بش، خلاصه تا نصفه‌های شب تخته زدیم... .»
اکبر رادی که در دهه 40 خورشیدی نویسنده پرکاری بود در دهه 50 برعکس آثار زیادی از خود به یادگار نگذاشت؛ «لبخند باشکوه آقای گیل» (1350)، «در مه بخوان» (1353)، «هاملت با سالاد فصل» (1356) و «منجی در صبح نمناک» (1359) آثاری بودند که نام اکبر رادی را به‌عنوان یک نمایشنامه‌نویس صاحب‌سبک و به تعبیری «چخوف ایرانی» ثبت کردند.
«چخوف ایرانی» عنوانی بود که بارها از زبان و قلم موافقان و مخالفان اکبر رادی شنیده و خوانده شده و می‌شود.
مخالفان رادی برخی آثار او را رونوشت منطبق شده کارهای نمایش‌نویس بزرگ روس، آنتوان چخوف می‌دانند در حالی که به باور موافقانش اطلاق چنین لقبی در واقع نشان از آن دارد که اکبر رادی در ادبیات نمایشی ایران از همان وزن و اعتباری برخوردار است که چخوف در ادبیات نمایشی روسیه.
در میانه سال‌های دهه 40 خورشیدی و به دنبال آن در دهه 50 تا انقلاب اسلامی، نمایشنامه‌‌نویس‌هایی چون بیضایی که در پی نمایش‌های کهن ایرانی بود، علی نصیریان و بیژن مفید که جست‌وجوگر فرهنگ کوچه و بازار بودند، ساعدی که گونه‌ای از پرداخت‌های روان‌شناختی و تمایلات سیاسی را وارد ادبیات نمایشی ایران کرد و همچنین عباس نعلبندیان که چارچوب‌شکن و در پی بی‌قاعدگی بود؛ در حالی که اکبر رادی، سبک و سیاق و نگاه دیگری را به ادبیات نمایشی ایران وارد کرد؛ شخصیت‌های او بیشتر به طبقه متوسط تعلق داشتند و به تعبیری در بستر واقع‌گرایانه زندگی قرار می‌گرفتند.
در دوره‌ای که چهره‌های شاخص ادبیات نمایشی ایران هرکدام راه و شیوه‌ای خاص و به تبع آن لقب خاصی را یدک می‌کشیدند، عنوان «چخوف ایرانی» هم به اکبر رادی رسید.
اکبر رادی دهه 60 خورشیدی را با نمایشنامه «پلکان» آغاز کرد و به دنبال آن «تانگوی تخم‌مرغ داغ» و «آهسته با گل سرخ» را نوشت و پیش از آنکه در سال 1373 و پس از 32 سال آموزگاری بازنشسته شود، دو نمایشنامه به نام‌های «شب روی سنگفرش خیس» و «آمیز قلمدون» از او منتشر شدند.
هادی مرزبان، هنرمند کهنه‌کار تئاتر ایران را می‌توان و باید متخصص به صحنه آوردن آثار اکبر رادی دانست. تا جایی که من خبر دارم، افزون بر 10 نمایش از رادی توسط هادی مرزبان به صحنه رفته است که از جمله می‌توان به نمایشنامه «روی سنگفرش خیس» اشاره کرد که چند سال پیش به نمایش درآمد. مرزبان نمایشنامه‌های دیگری هم از رادی چون «لبخند باشکوه آقای گیل»، «پلکان»، «هاملت با سالاد فصل»، «ملودی شهر بارانی» را هم کار کرده است. در جایی از قول اکبر رادی خواندم: «هادی مرزبان برای نمایشنامه‌های من واقعا استخوان خرد کرده، اما اجر کمی برده، مرزبان خودش را پای نمایشنامه‌های من پیر کرده است...»
اکبر رادی با نمایشنامه «روزنه آبی» گام به دنیای نمایش گذاشت؛ نمایشی در سه پرده که چندین و چند بار به صحنه رفته است.
رادی در «روزنه آبی» بحث یا به تعبیری اختلاف و کشمکش نسل‌ها را به میان می‌کشد. رادی فاصله دو نسل نو و کهنه را به عنوان دو روی یک سکه مطرح می‌کند؛ ماجرا در رشت می‌گذرد؛ «پیربازاری» مردی بازمانده از افتخار و زرق و برق دوران قاجار، که تاجر ماهی است با رفتار و افکار خست‌بار و شیطانی و پوسیده، خانواده‌اش را در فشار و بن‌بست روحی قرار داده؛ تا جایی که پسرش، احسان به تهران می‌گریزد و همسر و دخترش، خانمی و افشان هم با او کنار نمی‌آیند. در همسایگی آنها، مردی به نام انوش فومنی زندگی می‌کند که تفکر و راه و منش روشنفکرانه دارد... انوش به خواستگاری افشان می‌آید. پیربازاری اما قصد دارد دخترش را درازای ثروت پیرمردی به نام حاجی‌زاده، در واقع به فروش بگذارد...
نمایش که بیشتر سرگشتگی نسل نو را حکایت می‌کند، حرف تازه‌ای نمی‌زند.
نمایشنامه نخست اکبر رادی، اگرچه منتقدین را قانع نمی‌کند و آنها بر ضعف‌های ساختاری نمایش انگشت می‌گذارند اما در عین حال راه برای گذر او به بلندای ادبیات نمایشی ایران باز می‌شود.
اکبر رادی پس از نگارش «بوی باران لطیف است» در 1376 و سفر به آلمان و سخنرانی در فستیوال تئاتر کلن در 1378، نوشتن «خانمچه و مهتابی» را در 1379 آغاز می‌کند و پس از آن است که رفته‌رفته، نشانه‌های بیماری، در جان و روح او، دیده می‌شود.
اکبر رادی در غروب چهارشنبه 5 دی 1386 در مبارزه طولانی با سرطان، چشم‌هایش را برای همیشه می‌بندد، اما هر بار که نوشته‌هایش روی صحنه می‌رود او با چشم‌های گشوده، با اشتیاق آمیخته به نگرانی سرنوشت قهرمانانش را گاه در «شب روی سنگفرش خیس»گاه در «آهسته با گل سرخ» و گاه همراه با «خانمچه و مهتابی» به نظاره می‌نشیند.
عاشقانه‌های شیرکو بی‌کس در راه است
ایسنا- کتاب عاشقانه‌های شیرکو بی‌کس با عنوان «عاشق شدن در ساعت بیست‌وپنج» با ترجمه فریاد شیری منتشر می‌شود.
مدیرمسوول انتشارات سرزمین اهورایی گفت: قرارداد کتاب عاشقانه‌های شیرکو بی‌کس با شاعر و مترجم نام‌آشنا فریاد شیری منعقد شده و کتاب هم‌اکنون در انتظار طی شدن مراحل اداری و دریافت مجوز است.
مجید ضرغامی درباره این کتاب گفت: «عاشق شدن در ساعت بیست و پنج» دربرگیرنده حدود 40 شعر عاشقانه از شاعر فقید کرد شیرکو بی‌کس است. شعرهای کتاب زبانی ساده و بی‌تکلف دارند و فریاد شیری که خود از شاعران خوب معاصر است با شناختی که از زبان کردی دارد، این شعرها را ترجمه کرده و به زیبایی به زبان مقصد برگردانده است. سفارش ترجمه این کتاب در نوروز سال 92 داده شد که متاسفانه تا طی شدن زمان لازم اکنون بعد از مرگ شاعر آماده نشر شده است.
شیرکو متولد ۱۹۴۰ در شهر سلیمانیه عراق و فرزند شاعر مطرح شعر کلاسیک کردی فایق بی‌کس بود. اولین مجموعه شعر شیرکو در سال 1968 و با عنوان «مهتاب شعر» منتشر شد. شیرکو سال‌ها به مبارزه با رژیم بعث صدام پرداخت و از شاعران مبارزی بود که بیشتر عمر خود را صرف مبارزه کرد و مدتی را در تبعید گذراند. در سال 1987 موفق به دریافت لقبِ «شهروند افتخاری فلورانس» از سوی کمیته حقوق بشر ایتالیا شد و نیز در همین سال برنده جایزه «توخولسکی» در کشور سوئد شد. با وجود نگرش سیاسی شیرکو که شاید بخشی از شهرت وی تحت‌تاثیر این نگرش باشد، نگاه خاص انسانی و نگران بودن برای سرنوشت آدمی از خصوصیات بارز شعرهای اوست که حتی این نگاه در سروده‌های عاشقانه او نیز به چشم می‌آید.
مدیرمسوول انتشارات سرزمین اهورایی در ادامه افزود: شیرکو از شاعران بزرگ کرد و آسیاست و نام او را می‌توان در کنار شاعران بزرگ جهان مانند پابلو نرودا، ناظم حکمت، فدریکو گارسیا لورکا، محمود درویش و احمد شاملو قرار داد که هر کدام در جایگاه خود تاثیر زیادی بر ادبیات جهان گذاشته‌اند. او با شعر معاصر ایران آشنایی داشت و به ایران سفر کرده بود و علاقه زیادی به شاعر بزرگ معاصر، احمد شاملو داشت.
ضرغامی درباره مجموعه عاشقانه‌های جهان انتشارات سرزمین اهورایی گفت: مجموعه شعر جهان این انتشارات به‌منظور معرفی شعر و شاعران جهان پایه‌ریزی شده است و دربرگیرنده سروده‌های عاشقانه شاعران بزرگ جهان است. در این مجموعه سعی بر این بوده است که با معرفی شاعران مطرح در کنار شاعران کمتر معرفی‌شده و انتخاب شعرهای عاشقانه و اجتماعی شاعران و استفاده از مترجمانی آشنا به شعر و بیشتر شاعر و بازتولید آثار به زبان پارسی با استفاده از فرم بصری تاثیرگذار و با برنامه و هدفمند مجموعه‌ای متفاوت را تقدیم بازار نشر کنیم و آمار و حسن‌نظر مخاطبان نشان می‌دهد در اجرای این طرح تا این تاریخ موفق بوده‌ایم.
پایان یک‌سال گیشه پرفروش‌ترین فیلم‌های 2013
گروه فرهنگ- در آخرین روزهای سال 2013 نگاهی به فهرست 10 فیلم پرفروش جهان می‌اندازیم. فیلم‌هایی که شاید هنوز ندیده باشید و خواندن این فهرست شما راه به تماشایشان علاقه‌مند کند. مقایسه فهرست پرفروش‌ترین فیلم‌های بازار جهانی با بازار آمریکای شمالی، نشان می‌دهد سلیقه تماشاگران فیلم‌ها در آمریکای شمالی و بازار جهانی با هم متفاوت است. به عنوان مثال دو فیلم «آز بزرگ و قدرتمند» و «سفر ستاره‌ای درون تاریکی» به ترتیب هشتمین و نهمین فیلم پرفروش آمریکای شمالی هستند اما در فهرست 10 فیلم پرفروش بازار جهانی جایی ندارند. «سریع و خشمگین 6» و «تور: دنیای تاریک» هم حضور خود در فهرست پرفروش‌های دنیا را مدیون تماشاگران غیرآمریکایی هستند.
«آیرون من 3» که اولین فیلم سه‌بعدی این مجموعه است به‌راحتی دو فیلم قبلی خود را پشت‌سر گذاشت و با 2/1 میلیارد دلار پرفروش‌ترین فیلم دنیا در سال 2013 و پنجمین فیلم پرفروش تاریخ سینما شد. این فیلم در بازار آمریکای شمالی هم با 409 میلیون دلار عنوان پرفروش‌ترین فیلم سال را به خود اختصاص داد.
شرکت یونیورسال با انیمیشن عجیب و غریب «من نفرت‌انگیز 2» بیشترین سود تاریخ خود را داشت. این فیلم با 5/918 میلیون دلار دومین فیلم پرفروش سال شد. «من نفرت‌انگیز 2» در آمریکای شمالی هم با 5/367 میلیون دلار پس از «آیرون من 3» در رده دوم پرفروش‌های سال قرار گرفت.
«سریع و خشمگین 6» شرکت یونیورسال 7/788 دلار فروخت و فیلم سوم بازار جهانی شد و این در حالی است که دو سوم فروش در بازار خارج از آمریکای شمالی به دست آمد.
«بازی‌های گرسنگی: آتش گرفتن» که اواخر نوامبر روی پرده سینماها رفت، تا 22 دسامبر فروش جهانی خود را به 3/765 میلیون دلار رساند تا در فاصله هشت روز به پایان سال چهارمین فیلم پرفروش سال لقب بگیرد این در حالی است که اکران فیلم همچنان ادامه دارد و به احتمال زیاد می‌تواند تا هفته بعد با کنار زدن «سریع و خشمگین 6» سومین فیلم پرفروش سال بشود.
در همین حال انیمیشن «دانشگاه هیولاها» تولید شرکت پیکسار هرچند نتوانست به اندازه فیلم قبلی خود «شرکت هیولاها» در ایالات متحده و کانادا بفروشد اما در نهایت در دنیا 6/743 میلیون دلار به دست آورد و پنجمین فیلم پرفروش سال شد.
شرکت برادران وارنر به «مرد فولادین»- که مجموعه «سوپرمن» را از نو آغاز کرد- خیلی امیدوار بود و فروش بسیار خوب 116 میلیون دلاری فیلم در هفته اول اکران در آمریکای شمالی فراتر از انتظار بود. با این حال «مرد فولادین» حتی نتوانست در بازار آمریکای شمالی از مرز 300 میلیون دلار عبور کند. با این حال با 8/662 میلیون دلار فروش در دنیا ششمین فیلم پرفروش سال شد.
در میان فیلم‌هایی که اواخر سال روی پرده رفتند، درام فضایی «جاذبه» با فروش 643 میلیون دلار و قرار گرفتن در رده هفتم موفق‌ترین فیلم بود. «تور: دنیای تاریک» دیگر فیلم مارول هم در گیشه‌های فروش موفق ظاهر شد و با 1/627 میلیون دلار هشتمین پرفروش بازار جهانی شد این در حالی است که اولین فیلم «تور» سال 2011 در دنیا 449 میلیون دلار فروخت.
انیمیشن «خانواده کرود» با فروش 2/587 میلیون دلار در رده نهم قرار گرفت و «جنگ جهانی زد» با 540 میلیون دلار دهمین فیلم پرفروش سال 2013 در بازار جهانی و پرفروش‌ترین فیلم کارنامه براد پیت شد.
جایزه بهترین آلبوم «world music» به کلهر رسید
ایسنا- آلبوم کیهان کلهر و اردال ارزنجان جایزه بهترین آلبوم «world music » را دریافت کرد. آلبوم موسیقی
«Kula Kulluk Yakisir Mi» که اثر مشترک این نوازنده چیره‌دست کمانچه و اردال ارزنجان (نوازنده بائلاما اهل ترکیه) محسوب می‌شود از سوی منتقدین موسیقی آلمان عنوان بهترین آلبوم را دریافت کرد.
این در حالی است که پیش از این همین اثر مشترک در فهرست مجله «سانگ لاینز» جزو بهترین آلبوم‌های سال 2013 معرفی شده بود. همچنین کیهان کلهر تنها موسیقیدان ایرانی است که چهار بار نامزد جایزه «گرمی» آمریکا شده است.
داوران جشنواره تجسمی فجر معرفی شدند
گروه فرهنگ- هیات انتخاب و داوری رشته‌های خوشنویسی و نگارگری ششمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر معرفی شدند.
در رشته خوشنویسی که با سه گرایش نستعلیق، شکسته نستعلیق و نسخ و ثلث برگزار می‌شود، 9 هنرمند خوشنویس انتخاب و داوری آثار را برعهده دارند.
غلامحسین امیرخانی، محمد سلحشور و علی شیرازی در گرایش نستعلیق، یدالله کابلی‌خوانساری، مجتبی ملک‌زاده و محمد حیدری در گرایش شکسته نستعلیق و احمد عبدالرضایی، سیدرضا بنی‌رضی و علی رضاییان در گرایش نسخ و ثلث انتخاب و داوری آثار رشته خوشنویسی را انجام می‌دهند.
رشته نگارگری ششمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر هم در سه گرایش نگارگری، تذهیب و گل و مرغ برگزار می‌شود که در گرایش نگارگری حسین عصمتی، علی اصغر تجویدی و امیرحسین آقامیری و در گرایش تذهیب فریدون جوقان، سلیمان سعیدآبادی و مهین دخت سالک انتخاب و داوری آثار را برعهده دارند و انتخاب و داوری آثار گرایش گل و مرغ را حسین ماچیانی، عباس سلیمانی و سیدرضا فتاحی انجام می‌دهند.
ششمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر در رشته‌های نقاشی با موضوع انسان معاصر، خوشنویسی در سه گرایش نستعلیق، شکسته نستعلیق و نسخ و ثلث با موضوع آزاد نگارگری در سه گرایش نقاشی ایرانی با موضوع شعایر ایرانی- اسلامی و تذهیب و گل ومرغ با موضوع آزاد، مجسمه‌سازی با موضوع راه بی‌انتها و سرامیک هنری با موضوع آزاد در بخش ملی برگزار می‌شود.
بخش بین‌الملل ششمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی در رشته‌های کاریکاتور در دو گرایش کارتون با موضوع هنر و چهره با موضوع سیاستمداران مطرح جهان، عکاسی در گرایش مستند با موضوع امید و شادی‌های زندگی، پوستر با موضوع انرژی و تصویر‌سازی با موضوع خانواده برگزار می‌شود.
ویدیو آرت‌های عباس کیارستمی در «ماه‌مهر»
ایلنا- نمایشگاه ویدیوآرت عباس کیارستمی و ۱۶ هنرجوی کارگاه آموزشی این هنرمند؛ روز جمعه ششم دی‌ماه در گالری ماه مهر افتتاح می‌شود. عباس کیارستمی که سال گذشته کارگاه‌های آموزشی ویدیوآرت را به همراه علیرضا سمیع‌آذر و با حضور ۴۰ هنرجو در موسسه فرهنگی هنری ماه‌مهر برپا کرد در نمایشگاهی، منتخبی از آثار این کارگاه را به نمایش درخواهد آورد.
این کارگاه آموزشی با موضوع و مفهوم «باد» برگزار شد و هنرجویان با این موضوع به ارایه آثار هنری خود پرداختند.
بر همین اساس در این نمایشگاه که با عنوان «باد هرکجا بخواهد می‌وزد» برگزار می‌شود، علاه بر اثری از عباس کیارستمی؛ آثار امیر آذر، فرید امین‌الاسلام، کتایون افروز، حمید الهی، امیر توده‌فلاح، حمید جوادی، بهار دشت‌بان، حسین راستی، نوشین زرنانی، امین شاه‌مرادی، سارا شیخی، قدرت‌الله عاقلی، شیرین عابدینی‌راد، محمود نورایی، الهام یزدانیان و حسین یونسی به نمایش درخواهد آمد. نمایشگاه «باد هرکجا بخواهد می‌وزد» از ساعت ۱۶ روز جمعه ششم دی‌ماه افتتاح می‌شود و تا ۲۷ دی‌ماه در گالری ماه‌مهر واقع در بلوار آفریقا، کوچه نیلوفر، پلاک ۷ میزبان هنردوستان است.
نمایشنامه‌خوانی مسعود کیمیایی برای مجید بهرامی
ایسنا- مسعود کیمیایی نمایشنامه «دو دلقک و نصفی» نوشته جلال تهرانی را نمایشنامه‌خوانی می‌کند.
این کارگردان سینما، نمایشنامه «دو دلقک و نصفی» را به انگیزه کمک به مجید بهرامی بازیگر تئاتر و سینما که این روزها برای درمان بیماری سرطان در بیمارستانی در آلمان به سر می‌برد، نمایشنامه‌خوانی می‌کند.
گفتنی است، این نمایشنامه روز شنبه هفتم دی‌ماه در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر نمایشنامه خوانی می‌شود و قرار است جمع بزرگی از هنرمندان همراه با فوتبالیست‌ها برای دریافت کمک به مجید بهرامی در این روز گردهم بیایند.
عصر پاییزی می‌آید
گروه فرهنگ- همزمان با پایان ایام سوگواری ماه صفر، سریال عصر پاییزی روی آنتن شبکه یک خواهد رفت.
جمال شیرمحمدی، تهیه‌کننده این مجموعه با اعلام این خبر درباره زمان پخش عصر پاییزی گفت: آنتن شبکه یک، شنبه تا چهارشنبه به مدت هفت هفته، ساعت 10 شب به مجموعه سی‌وپنج قسمتی عصر پاییزی اختصاص یافته است. به گفته وی کار در حال طی آخرین مراحل پس از تولید از جمله ساخت موسیقی است که انجام آن را بهنود یخچالی به عهده دارد.
در عصر پاییزی به کارگردانی اصغر نعیمی بازیگرانی چون نسرین مقانلو، علی عمرانی، کورش تهامی، مهتاج نجومی، بهنوش بختیاری، سپیده خداوردی و علیرضا خمسه ایفای نقش می‌کنند.
علی عمرانی در نقش مردی به نام عطا 30 سال بعد از مرگ همسرش در 60 سالگی مجددا ازدواج می‌کند و همسر جدیدش مهشید را که نسرین مقانلو ایفاگر نقش اوست در منزل مادر زن سابقش اسکان می‌دهد.
در پی این اتفاق کورش تهامی، قهرمان داستان در نقش پسر عطا تمام ذهنیت و زندگی‌اش به هم می‌ریزد و در این وانفسا کارش را نیز بر اثر یکسو تفاهم عجیب از دست می‌دهد. اختلافات مهشید با مامان پری، مادر همسر مرحوم عطا، ماجراهای رفیع در محل کار، اسکان تدریجی خانواده مهشید در عمارت قدیمی مامان پری و بازگشت برادر او، جمشید که علیرضا خمسه نقشش را بازی می‌کند، این جمع ناهمگون را درگیر وقایعی می‌کند که پیش برنده داستان‌های غریب این عمارت است. سرپرست گروه نویسندگان مجموعه، علی میرمیرانی است.