گفت‌وگو با جواد مجابی درباره زندگی و شعر سیمین بهبهانی : عشق به زندگی و فرهنگ ایران
مهتاب افشین‌نسب -سیمین بهبهانی زاده 28 تیرماه 1306 در تهران و در خانواده‌ای فرهیخته است. او از شاعران برجسته و معاصر ایران است که نقشی سازنده و بی‌بدیل در احیای سبک شعری غزل دارد؛ سبکی که در مقطعی در برابر سبک شعری نو و نیمایی دچار انفعال و کهنگی شده بود.
سیمین بهبهانی با خلاقیت و نگرشی تازه به غزل توانست این سبک شعری کهن ایرانی را از رکود برهاند. او غزل ایرانی را دوباره زنده کرد و با وارد کردن وزن‌های جدید و مضامین فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در آن حیاتی دوباره به غزل بخشید از این رو می‌توان سیمین بهبهانی را «مادر غزل معاصر» نامید؛ مادری که هم‌اکنون در بستر بیماری به سر می‌برد و همه فرزندان خود را نگران ساخته است.
جواد مجابی شاعر، نویسنده، نقاش، روزنامه‌نگار و طنزپرداز برجسته معاصر ایرانی و از هم‌عصران سیمین بهبهانی در گفت‌وگو با ما از ویژگی‌های شخصی و شعر وی گفت.
به گفته مجابی، بهبهانی یکی از بهترین و تاثیرگذارترین شاعران معاصر ایران است که در چند دهه اخیر نقشی بی‌دلیل در جریان‌های اجتماعی و فرهنگی داشته است. وی همواره مدافع آزادی بیان و حقوق زنان بوده و از حقوق بشر در همه جای جهان دفاع کرده است. هر چیزی که او می‌نویسد صدای باطنی و درونی مردم ماست. هنر سیمین بهبهانی این است که شعر را از شکل یک صدای فردی درآورده و تبدیل به یک صدای جمعی کرده است. صدای شعر سیمین بهبهانی صدای یک فرد نیست صدای یک جمع است. او به نمایندگی از جمع سخن می‌گوید و به همین دلیل صدای همه ماست. مهم‌ترین مساله در مورد شعر سیمین بهبهانی روح زنانه و مادرانه حاکم بر آن است؛ روحی که موجب باروری و آفرینشگری گسترده کاری وی شده است.
در ادامه متن کامل گفت‌وگو با جواد مجابی آمده است.
جناب مجابی! جایگاه سیمین بهبهانی در ادبیات معاصر ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خانم بهبهانی به لحاظ شخصیت ادبی و ارزش‌های فرهنگی، یکی از شاخص‌ترین شاعران ایران هستند. ایشان از جهت تاثیر و نفوذ در زمینه ادبیات معاصر یکی از بهترین شاعران هستند.
چگونه شد که خانم بهبهانی در کنار موفقیت در حوزه ادبیات و شعر به چهره‌ای شاخص در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی تبدیل شد؟
سیمین بهبهانی در کنار فعالیت ادبی خود در جریان‌های چند دهه اخیر نقش بسیار مهمی داشته است. او همواره مدافع آزادی بیان، حقوق زنان و به‌طور کلی مدافع حقوق بشر در همه جای جهان بوده و همواره نسبت به هر نوع ستمی که بر مردم جهان رفته به‌عنوان هنرمندی متعهد حساسیت نشان داده است. سیمین نسبت به انواع مظالمی که در هر کجای دنیا پیش آمده به‌عنوان یک روشنفکر واکنش نشان داده و همیشه به سود رهایی و آزادی مردم مظلوم کوشش کرده است. خانم بهبهانی همواره علاوه بر کار ادبی در زمینه مسایل اجتماعی و مسایل فرهنگی پیشقدم بوده و در رخدادها و مسایلی مانند زلزله بم دیدیم که او جزو اولین کسانی بود که آمد و نسبت به آن ویرانی و زلزله واکنش نشان داد و اقدام کرد. ما همواره در این‌گونه شرایط شاهد بودیم که ایشان به‌عنوان پیشگامی فرهنگی حضور داشته است.
مهم‌ترین تاثیر ادبی سیمین بهبهانی در حوزه شعر معاصر چیست؟
من تصور می‌کنم سهم خانم بهبهانی در ادبیات معاصر ما سهم عمده‌ای است؛ به این دلیل که از طریق او و چند نفر از شاعران دیگر اعتبار دوباره‌ای به غزل داده شد. در دورانی که می‌رفت غزل در برابر شعر نیمایی به انزوا کشیده شود، این سبک شعری به وسیله خانم بهبهانی بار دیگر رشد کرد و در مرکز توجه قرار گرفت به طوری که اکنون نیز سبک شعری غزل به‌عنوان یک ابزار نیرومند فرهنگی در جامعه ما موثر واقع می‌شود.
به اعتقاد من کوشش‌های خانم بهبهانی در احیای غزل فارسی و وارد کردن دوباره این سبک شعری به عرصه فعال ادبی و اجتماعی ما نقش عمده داشته است. با تلاش‌های سیمین بهبهانی بود که یک بار دیگر غزل فارسی که زیر تاثیر شعر نیمایی به نوعی انزوا کشانده شد، دوباره به مرکز فعالیت فرهنگی آمد و تاثیر خود را به‌عنوان یک رسانه مهم ادبی در جامعه امروزی گذاشت.
اگرچه سیمین بهبهانی از آغاز دوره فعالیت خود همواره مورد توجه بوده است اما به نظر می‌رسد، چند دهه اخیر به دوران شکوفایی ادبی سیمین تبدیل شد؛ دلیل این امر چیست؟
البته که اینطور است. اعتبار خانم بهبهانی در سه دهه اخیر بیشتر از دوران قبل بوده است. علت این امر انتشار کتاب «دشت ارژن» از سوی ایشان است. سیمین بهبهانی در این کتاب با حمایتی که از زنان و حقانیت آنها کرد و با توضیح وضعیت تاریخی زنان ایران، توانست خود را به‌عنوان مدافع حقوق زنان معرفی کند. از آن زمان به بعد بهبهانی علاوه بر اینکه به‌عنوان یک شاعر مطرح، فعالیت ادبی داشت به‌عنوان یک مدافع حقوق زنان در زندگی معاصر اهمیت پیدا کرد.
آیا از دوران جوانی و آغاز فعالیت سیمین بهبهانی چیزی به خاطر دارید؟
بله. نخستین برخورد من با خانم بهبهانی در دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود. سیمین بهبهانی یک‌سال بعد از من به دانشکده حقوق آمده بود و از این طریق من ایشان را می‌شناختم. بهبهانی همواره به‌عنوان یک شخصیت فرهنگی کوشنده در جامعه ادبی ایران مطرح بودند و شعر ایشان از آغاز مورد توجه بوده است. اگر چه شکوفایی سیمین به دهه‌های اخیر می‌رسد اما او به‌عنوان یک شاعر غزل سرای درخشان در آغاز جوانی هم مطرح بود. بیشترین خاطراتی که من از خانم بهبهانی دارم از کانون نویسندگان ایران است که بنده در کنار ایشان در آنجا فعالیت داشتم.
گرایش شعری خانم بهبهانی بیشتر به کدام سو است؟ به بیان دیگر سیمین بهبهانی بیشتر تحت‌تاثیر کدام یک از شاعران ایرانی بوده است؟
ایشان به همه سبک‌ها و گرایش‌های ادبی اهمیت می‌دانند و از بسیاری از شاعران تاثیر گرفته‌اند اما بیشترین تاثیر در کار او شاید از حافظ و سعدی باشد.
از نظر شما مهم‌ترین نکته در شعر سیمین بهبهانی که می‌توان از آن به‌عنوان وجه تمایز شعر او یاد کرد کدام است؟
نکته اساسی که می‌خواهم در باره ایشان بگویم این است که ایشان نه نماد شعر زنانه، بلکه نماد «زنانگی در شعر» ایران است. شعر ایران بیشتر حالتی مردانه دارد؛ حالتی که اغلب به ستایش جنگ، خشونت و ستم گرایش دارد اما در یک تقسیم بندی کلی، بخشی از شعر ایران نیز به طرف عشق، زیبایی، صلح، مسایل انسانی و شفقت نسبت به محرومان تمایل دارد. خانم بهبهانی جزو شاعرانی است که در منطقه دوم قرار می‌گیرد؛ یعنی بخشی که به زنانگی، بارآوری و آفرینشگری مربوط است.
مهربانی و نگرش مادرانه به جهان در شعر خانم بهبهانی اهمیت بسیاری دارد. نگاه ایشان به زن به‌عنوان موجودی آفرینش‌گر و بار آورنده و به مادر به‌عنوان فردی عاشق و مهربان با طبیعت و با انسان، روح حاکمی است که در شعر سیمین همواره جریان دارد. روح زنانه و مادرانه حاکم بر شعر سیمین بهبهانی شاید مهم‌ترین مساله در مورد شعر اوست.
این روح مادرانه است که موجب باروری و آفرینش گری گسترده کاری سیمین بهبهانی شده و او را از آن بخش از ادبیات که به سلطه، خشونت و تقابل می‌پردازد جدا کرده است. البته خانم بهبهانی در زندگی شخصی خود هم با عشق و با شفقت مادرانه زیسته و به اطراف خود نگاه کرده است. همه ما به نوعی مدیون مهربانی و عطوفت او بوده و هستیم. بسیاری از شاعران، نویسندگان و اهل فرهنگ ما در مراحل زندگی شخصی و کاری خود از مهربانی، یاری و همدردی خانم بهبهانی برخوردار بوده‌اند، همان‌طور که او در مسایل اجتماعی همواره به همدردی و همدلی با مردم ایران پرداخته است. همین صداقت در برخورد با مردم ایران است که برای سیمین بهبهانی محبوبیت مردمی به ارمغان آورده است. آرزوی من و بسیاری از هموطنان ما این است که ایشان سلامت خود را به دست بیاورند و به زندگی و کار خود بازگردند چراکه هر چیزی که او می‌نویسد صدای باطنی و درونی مردم ماست. هنر دیگر سیمین بهبهانی این است که شعر را از یک صدای فردی در آورده و تبدیل به صدای جمعی کرده است. صدای شعر سیمین بهبهانی صدای یک فرد نیست، صدای یک جمع است. او به نمایندگی از جمع سخن می‌گوید و به همین دلیل صدای او صدای همه ماست.
آیا نکته دیگری درخصوص سیمین بهبهانی باقی مانده است که دوست داشته باشید بگویید؟
بله. چند هفته پیش که بنده به اتفاق چند نفر از دوستان به جشن تولد خانم بهبهانی که به صورت خصوصی برگزار شده بود رفتم، باز هم عشق به زندگی، عشق به فرهنگ، عشق به دوستان و یاران قدیمی و توجه و علاقه به سرنوشت این مملکت را در او دیدم. این علاقه و عشق همواره در ایشان موج می‌زند و در آن جلسه‌ای هم که بنده و برخی از بچه‌ها در کنار خانم سیمین بهبهانی بودیم باز هم من دیدم که با همان عشق و با همان علاقه به مسایل کشور خودشان توجه دارند. امیدوارم که بانو سیمین زودتر این بحران را پشت‌سر بگذارند و به زندگی عادی و فرهنگی خود بازگردند.
توضیح: این گفت‌وگو کمتر از یک هفته پیش از درگذشت خانم بهبهانی انجام گرفت.
عصر جمعه 31 مردادماه افتتاح می‌شود؛ انتزاعی‌های نقاش خودآموخته در گالری شکوه
گروه فرهنگ- نمایشگاه نقاشی‌های علی میرزاجانی عصر جمعه سی‌و‌یکم مردادماه 93 در گالری شکوه افتتاح خواهد شد.میرزاجانی نقاش خودآموخته‌ای است که در این نمایشگاه 25 اثر انتزاعی اکریلیک روی بوم ارایه داده که کوچک‌ترین آن 70×100 و بزرگ‌ترینش 150×150سانتیمتر است.آثار وی اغلب به‌صورت فی‌البداهه خلق شده‌اند و به طور عمده از قبل برای آنها طراحی صورت نگرفته است، ممکن است در بعضی آثار به جهت حجم رنگی که روی بوم می‌آید هنرمند کمپوزیسیون کلی کار را در ذهنش تصویر کرده باشد.تونالیته رنگ‌های آثارش برگرفته از طبیعت می‌باشد، او در تابلوهایش بیشتر از رنگ‌های خام بهره گرفته است.علی میرزاجانی حدود هشت سال است که به‌صورت حرفه‌ای نقاشی می‌کند، این اولین نمایشگاه انفرادی وی محسوب می‌شود، میرزاجانی تاکنون در چندین نمایشگاه گروهی شرکت داشته است. از او تاکنون هفت کتاب رمان منتشر شده است.نمایشگاه نقاشی‌های علی میرزاجانی تا چهارشنبه پنجم شهریورماه 93 در گالری شکوه دایر خواهد بود و علاقه‌مندان می‌توانند همه روزه از ساعت 17 تا 21 از این آثار در گالری شکوه واقع در سه راه فرمانیه، بلوار اندرزگو، خیابان شهید سلیمی شمالی، کوچه امیر نوری، شماره 19 بازدید به‌عمل آورند.
اکران «شهر موش‌ها 2» به تاخیر افتاد
مهر- غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش در گفت‌وگو با مهر ضمن بیان این مطلب که در جلسه شورای صنفی نمایش که دیروز سه‌شنبه 28 مردادماه برگزار شد، تنها فیلم سینمایی «ردکارپت» به کف فروش رسید که «شهر موش‌ها 2» جایگزین آن شد، گفت: فیلم سینمایی «شهر موش‌ها 2» به کارگردانی مرضیه برومند از روز چهاشنبه پنجم شهریورماه به جای فیلم سینمایی «ردکارپت» به کارگردانی رضا عطاران در گروه سینمایی قدس اکران می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که قرار بود این فیلم سینمایی از چهارشنبه این هفته در سینماها اکران شود و دلیل این تاخیر یک هفته‌ای اکران «شهر موش‌ها 2» چیست، توضیح داد: با توجه به اینکه پنجشنبه و جمعه 30 و 31 مردادماه ایام شهادت امام جعفرصادق (ع) است با هماهنگی پخش‌کننده فیلم تصمیم گرفتیم تا «شهر موش‌ها 2» با یک هفته تاخیر در روز چهارشنبه پنجم شهریورماه در سینماها اکران شود.
فیلم سینمایی «شهر موش‌ها 2» به کارگردانی مرضیه برومند، صبح روز گذشته 27 مردادماه در مجموعه سینمایی کورش و با حضور جمعی از سینماگران، مدیران سینمایی و اهالی سینما رونمایی شد.
سیمین بهبهانی در آرامش ابدی
ایسنا- سیمین بهبهانی بامداد روز دوشنبه درگذشت.
سیمین بهبهانی که هنوز برنامه مراسم تشییع پیکرش مشخص نیست می‌خواسته در امام‌زاده طاهر کرج در جوار همسرش به خاک
سپرده شود.
یکی از بستگان این شاعر درباره مراسم تشییع او گفت: خواست ایشان بود که در محل مقبره شوهرشان دفن شوند، منتها امروز درگیر کارهای بیمارستان بودیم و فردا (چهارشنبه، 29 مردادماه) باید کارهای اداری را انجام دهیم و ببینیم چطور پیش می‌رود.
علی بهبهانی، پسر سیمین بهبهانی نیز با اشاره به تمایل مادرش برای دفن شدن در جوار همسر و نوه‌اش در امام‌زاده طاهر کرج در عین حال به ایسنا گفت: هنوز هیچ چیز مشخص نیست. فعلا با دوستان وکیل، نویسنده و اعضای خانواده در تکاپو هستیم.وی همچنین گفت که زمان و نحوه برگزاری مراسم تشییع و خاکسپاری سیمین بهبهانی فعلا مشخص نیست و در روزهای آینده مشخص می‌شود.سیمین بهبهانی بامداد سه‌شنبه، 28 مردادماه در سن 87 سالگی بر اثر ایست قلبی و تنفسی در بیمارستان پارس تهران درگذشت.وی زاده 28 تیرماه سال 1306 در تهران به خاطر سرودن غزل فارسی در وزن‌های تازه به «نیمای غزل» معروف است.
سیمین خلیلی معروف به «سیمین بهبهانی» فرزند عباس خلیلی شاعر، نویسنده و مدیر روزنامه اقدام بود. او ابتدا با حسن بهبهانی ازدواج کرد و به نام خانوادگی همسر خود شناخته شد ولی پس از او با منوچهر کوشیار ازدواج کرد.سیمین که در سال ۱۳۳۷ وارد دانشکده حقوق شد، سال‌ها در آموزش و پرورش با سمت دبیری کار کرد.
«سه‌تار شکسته»، «جای پا»، «چلچراغ»، «مرمر»، «رستاخیز»، «خطی ز سرعت و از آتش»، «دشت ارژن»، «گزینه اشعار»، «آن مرد، مرد همراهم»، «کاغذین‌جامه»، «کولی و نامه و عشق»، «عاشق‌تر از همیشه بخوان»، « شاعران امروز فرانسه»، «با قلب خود چه خریدم؟»، «یک دریچه آزادی»، «مجموعه اشعار» و «یکی مثلا اینکه» از جمله کتاب‌های منتشرشده توسط این شاعرند.
مجیدی با بازیگران هندی فیلم می‌سازد
ایسنا- مجید مجیدی، کارگردان ایرانی نامزد اسکار فیلم جدیدش را از ژانویه 2015 (دی‌ماه) با بازیگران هندی مقابل دوربین خواهد برد.
مجید مجیدی که در حال حاضر در مراحل پایانی ساخت پروژه بزرگ فیلم «محمد (ص)» قرار دارد، خود را آماده ساخت فیلم جدیدش با عنوان «باغ‌های معلق» با تیم بازیگری تمام هندی و به زبان انگلیسی می‌کند.
این کارگردان ایرانی در بیانیه‌ای در این‌باره اعلام کرد: همیشه دوست داشتم در هند فیلم بسازم چراکه به نظر من ایران و هند تشابهات فرهنگی زیادی دارند. فیلم جدیدم یک اثر دراماتیک و براساس ارزش‌های انسانی است. ساخت فیلم جدیدم «محمد (ص)» به پایان رسیده و هم‌اکنون در مونیخ برای مراحل پس از تولید به سر می‌برم. پس از پایان پروژه به هند خواهم رفت و مراحل پیش‌تولید فیلم «باغ‌های معلق» را آغاز می‌کنم.
مجیدی که با سفر 12 روزه به هند از چند لوکیشن در شهرهای «ناینتال»، «جاپور» و «بمبئی» دیدن کرده است، قصد دارد فیلم «باغ‌های معلق» را به تهیه‌کنندگی «شارن مانتری» و «کیشور آرورا» از کمپانی «Eye candy» از ژانویه 2015 با تیم بازیگری تمام هندی و عوامل پشت‌صحنه بین‌المللی تولید کند.
به گزارش ایندیا تودی، مجیدی که هم‌اکنون برای مراحل نهایی تولید فیلم «محمد(ص)» در مونیخ آلمان به سر می‌برد پس از اتمام کار به هند خواهد رفت و پیش تولید و انتخاب بازیگران فیلم «باغ‌های معلق» را آغاز خواهد کرد.نام سوشانت سینگ راجپوت، بازیگر سرشناس بالیوودی از هم اکنون به‌عنوان یکی از بازیگران فیلم جدید مجیدی مطرح است.
مجید مجیدی، خالق فیلم‌های سرشناس و تحسین‌شده بین‌المللی مانند «بچه‌های آسمان»، «رنگ خدا»، «باران» و «آواز گنجشک‌ها» است که با فیلم «بچه‌های آسمان» نامزد جایزه اسکار خارجی شد.